پوران محمدي _ همه زندگي‌تان داخل آن كيف بود؛ شناسنامه، گذرنامه، كارت عابر بانك، دسته چك، مبلغ قابل‌توجهي تراول، پول نقد و...
كيف را در يك لحظه بدون اين‌كه بفهميد چه اتفاقي افتاد از دست‌تان ربودند. 2 موتورسوار فرز و چابك كه در يك چشم برهم‌زدن از محل دور شدند و وقتي تعدادي از عابران در صحنه به دنبال آنها مي‌دويدند، شما ديگر كيف و همه مدارك داخلش را از دست رفته مي‌دانستيد.
كلانتري، بانك، دادسرا، استشهادنامه... و اين قسمتي از مسير طولاني و دشواري است كه از اين پس پيش‌رو داريد.
حالا شما مانده‌ايد و همه آنچه از دست داده‌ايد و سرگرداني در برابر حادثه‌اي كه مي‌تواند اتفاقات ناخوشايند ديگري را به‌دنبال داشته باشد. هر آن ممكن است چك حامل شما نقد شود، با استفاده از كارت خودپرداز حسابتان خالي شود، از شناسنامه و گذرنامه تان سوء‌استفاده شود و ده‌ها اتفاق ديگر كه از حالا بايد خود را براي آنها آماده كنيد. كيف دزدي يكي از شايع‌ترين انواع دزدي‌ها در جهان است.آنها با چنان مهارتي اين كار را انجام مي‌دهند كه شما پس از ماجرا بايد ساعت‌ها فكر كنيد تا بفهميد كي و كجا اين بلا سرتان آمده است.
كيف‌قاپ مي‌تواند بدون اين‌كه اسلحه‌اي در دست بگيرد با استفاده از بي‌توجهي شما كيف پولتان را بردارد و براحتي از محل دور شود. بدترين اتفاق زماني مي‌افتد كه شما در حال سفر باشيد. او مي‌تواند پول‌ها و كارت‌هاي اعتباري شما را بردارد و سفر را برايتان تلخ كند، زيرا امكان دنبال كردن و گرفتن دزد در جايي كه شما غريبه‌ايد بسيار كم است.
بحث كيف‌قاپي چه در خيابان‌هاي شلوغ و پر رفت و آمد و چه در كوچه‌ها و معابر خلوت شهر را بايد در حوزه مسائل انتظامي بررسي كرد. به نظر مي‌رسد هرچه ضريب امنيت اجتماعي كاهش يابد بروز حوادث و جرايمي همچون كيف‌قاپي و دزدي نيز به صورت تصاعدي افزايش مي‌يابد. تعقيب، دستگيري يا زنداني كردن سارقان موتور سوار يا غيرموتورسوار صرفا نمي‌تواند كمك چنداني به حل معضل كيف‌قاپي كند، زيرا اين جرم نيز مانند بسياري از جرايم شايع ديگر در نتيجه برخي علل و ناهنجاري‌هاي اجتماعي چند سالي است كه در سطح جامعه افزايش يافته و در چنين شرايطي در كنار تلاش دستگاه‌هاي مسوول براي شناسايي، دستگيري و مجازات مجرمان در نهايت اين شهروندان هستند كه بايد در اين زمينه هوشيار و آگاه باشند.
وقوع بيشترين كيف‌قاپي‌ها در 6 استان
كيف‌قاپي يكي از شايع‌ترين جرايم مخصوص شهرهاي بزرگ است. بهترين وسيله مورد استفاده در ارتكاب اين بزه، موتورسيكلت است و كيف‌قاپ‌ها 3 ويژگي عمده دارند: معتادند، سابقه دارند و از نوعي جسارت برخوردارند. بيشتر كيف‌قاپ‌ها و شايد بتوان گفت حدود 90 درصد اين افراد پس از ارتكاب جرم به دليل سابقه‌دار بودن در زمان كوتاهي دستگير مي‌شوند. خيابان‌هاي عريض و طويل و شلوغ شهرهاي بزرگ براي كار اين افراد بسيار مناسب است و آنها براحتي پس از قاپيدن كيف از محل متواري مي‌شوند. گزارش‌ها حاكي از آن است كه شهروندان 6 استان كشور بايد بيشتر مواظب كيف‌هاي خودشان باشند، زيرا بيش از 80 درصد از كيف‌قاپي‌هاي كشور در كلانشهرهاي تهران، اصفهان، خراسان رضوي، خوزستان، قم و فارس رخ مي‌دهد به طوري كه در اين خصوص چندي پيش فرمانده انتظامي تهران بزرگ نيز از وقوع روزانه 20 فقره كيف‌قاپي در تهران خبرداده بود.
شيوع خشونت در كيف‌قاپي‌ها
حديث 30 ساله همراه همدستش كيف‌دستي خانم‌هاي ميانسال و مسن را مي‌دزديد.
شگرد اين گروه 2 نفره به گفته اين دختر جوان چنين بوده است: در خيابان‌هاي شلوغ شهر منتظر مي‌شديم تا خانم مسني بخواهد از خيابان رد شود. در همين لحظه من به‌عنوان كمك نزديك آن زن مي‌شدم و سپس با كمك همدست ديگرم كيف او را قاپ زده و از صحنه فرار مي‌كرديم. اين اواخر كمي بدشانسي آورديم و دستگير شديم. آن زن خيلي سر و صدا كرد و خيابان هم شلوغ بود و پليس گشتي كه از خيابان مي‌گذشت ما را دستگير كرد. بررسي پرونده فعاليت باندهاي كيف‌قاپي نشان مي‌دهد اين مجرمان صرفا به يك سرقت ساده بسنده نمي‌كنند و از آنجا كه گاه در حين سرقت با مقاومت مالباخته مواجه مي‌شوند براي سرقت موفق خود از هيچ‌گونه اعمال خشني از جمله ضرب و جرح، چاقوكشي و... فروگذار نمي‌كنند. اين شيوه يكي از بزرگ‌ترين باندهاي كيف‌قاپي پايتخت بوده است.
اواسط سال 85 كارآگاهان پايگاه سوم پليس آگاهي تهران با شكايت‌هاي متعدد و مشابهي مواجه شدند كه از فعاليت يك باند خشن كيف‌قاپي در پايتخت حكايت داشت. بررسي اين شكايت‌ها نشان مي‌داد سارقان بيشتر طعمه‌هاي خود را از ميان مشتريان بانك‌ها انتخاب كرده و پس از تعقيب آنها، در فرصتي مناسب راه طعمه‌هايشان را سد كرده و نقشه سرقت را عملي مي‌كنند. آنچه در اين مرحله از تحقيقات جلب توجه مي‌كرد خشونت اعضاي باند هنگام سرقت بود. به گفته شاكيان، متهمان وقتي قصد سرقت از مالباختگان را داشتند، با استفاده از چماق و چاقو به آنها حمله‌ور شده و در صورتي كه با مقاومت طعمه‌هايشان مواجه مي‌شدند، آنها را به باد كتك مي‌‌گرفتند. اين سارقان با تشكيل يكي از مخوف‌ترين شبكه‌هاي كيف‌قاپي در پايتخت كه 500سرقت خشن را رقم زده‌‌اند، پاي ميز محاكمه قرار گرفته‌اند.
از كيف‌قاپي تا قتل
اما اقدامات آزاردهنده و خشن باندهاي كيف‌قاپي صرفا به سرقت اموال يا ضرب و شتم مالباختگان ختم نشده و گاه حوادث خونين و دلخراش‌تري را رقم مي‌زند. مهرماه امسال در جريان يكي از خونين‌ترين كيف‌قاپي‌هاي پايتخت، سارقان كيف‌قاپ هنگام سرقت كيف مسوول يكي از كاروان‌هاي زيارتي، وقتي وي در برابر آنها مقاومت كرد او را به طرز فجيعي با ضربه چاقو به قتل رساندند و پس از سرقت كيفش بسرعت فرار كردند. اين حادثه، نخستين حادثه كيف‌قاپي خشن نبود و آخرين آن نيز نخواهد بود، اما زنگ هشداري است كه از مدت‌ها پيش به صدا درآمده مبني بر اين‌كه سرقت‌هاي به عنف ،ازجمله كيف‌قاپي بتدريج به بهاي خون و خونريزي تمام مي‌شود.
افزايش كيف‌قاپي در كشور
رئيس پليس آگاهي ناجا چندي پيش در جمع خبرنگاران از افزايش آمار كيف‌قاپي در سال جاري خبر داده و ميگويد: كيف‌قاپي در زمره سرقت‌هاي عنف تلقي مي‌شود كه در بسياري از مواقع منجر به آسيب روحي، جسمي و مالي مالباخته مي‌شود و عملكرد ما بيانگر اين است كه با وجود دستگيري‌هاي انجام شده ممكن است خلا‡هايي در قانون وجود داشته باشد كه بايد هر چه سريع‌‌تر برطرف شود.
سردار جعفري معتقد است: گروهي از سارقان به عنوان امرار‌معاش دست به سرقت مي‌زنند و بخش قابل‌توجهي از اين سرقت‌ها توسط سارقان حرفه‌اي انجام مي‌شود، به طوري كه اگر 5 هزار نفر از سارقان حرفه‌اي شناسايي شده در زندان يا محل سكونت خود محدود شوند 30 درصد از جرايمي كه عمدتا سرقت‌هاي مهم هستند نيز كاهش خواهد يافت.
وي با اشاره به اين كه عامل اصلي سرقت‌هاي به عنف خود سارق نبوده بلكه مالخرها هستند، مي‌افزايد: در ارتباط با اين نوع جرايم معمولا معتادان و افرادي كه نياز به پول دارند، اقدام به سرقت به عنف مي‌كنند و مالخران به عنوان عنصر اصلي، اموال سرقتي را به فروش مي‌رسانند و درخواست پليس از مسوولان قوه‌قضايي اين است كه برخورد قاطع‌تري با اين افراد داشته باشند.
رئيس پليس آگاهي ناجا، مردم را در وقوع سرقت‌هاي به عنف عامل اصلي ديگري عنوان كرده و تاكيد مي‌كند: اگر مردم مال مشكوك را خريداري نكنند، وقوع اين نوع جرايم هم كاهش خواهد يافت. در واقع بخش قابل‌توجهي از لوازم دست دوم خودروي سرقتي است و زماني كه مردم اقدام به خريد اين نوع اموال مي‌كنند؛ در واقع مال خود را دوباره مي‌خرند كه اميدواريم با تمهيدات قوه قضاييه راهكار مناسبي در اين رابطه انديشيده شود. همچنين در شهريور امسال سرهنگ محمدرضا مقيمي، معاون مبارزه با سرقت پليس آگاهي نيز از افزايش 16 درصدي جرم كيف‌قاپي طي 6 ماهه اول سال جاري نسبت به مدت مشابه سال قبل خبرداده بود.
اعتياد 95 درصد كيف‌قاپ‌ها
بررسي پرونده‌هاي كيف‌قاپي بيانگر اين واقعيت است كه بيشتر اين مجرمان سابقه‌دار و داراي اعتياد چندساله به انواع مواد مخدر هستند.
بازپرس شعبه دوم دادسراي جنايي كرج در گفتگو با «جام‌جم» با اشاره به پرونده‌هاي متعدد كيف‌قاپي كه طي سال‌هاي دوره فعاليتش در اين سمت به بررسي آنها پرداخته است، 95 درصد كيف‌قاپان را داراي اعتياد مي‌داند كه بيشترين آنها مصرف‌كننده كراك و شيشه بوده و از آنجا كه قادر به تامين هزينه بالاي شيشه و كراك مصرفي خود نيستند، بناچار دست به كيف‌قاپي مي‌زنند.
علي صمدي قرباني، شيوع كيف‌قاپي را در شهرهاي بزرگ بيشتر مي‌داند و ميگويد: كيف‌قاپان عمدتا حرفه‌اي و با سابقه بوده و 95درصد آنها با موتورسيكلت و تنها 5 درصد با خودرو اقدام به كيف‌قاپي مي‌كنند. اين افراد عمدتا به صورت باندهاي چند نفره اقدام‌‌به كيف‌قاپي مي‌كنند و سهمي از مال به دست آمده را به سردسته باند تحويل مي‌دهند.
بازپرس شعبه دوم دادسراي جنايي كرج، نحوه برخورد مدارا‌گونه‌اي را كه در گذشته با كيف‌قاپان انجام مي‌شد، يكي از دلايل عمده ارتكاب مجدد كيف‌قاپان به اين جرم مي‌داند و ميگويد: در گذشته مجرمي كه با 100 فقره كيف‌قاپي در پرونده‌اش دستگير مي‌شد، تا زمان تشكيل دادگاه و صدور راي نهايي مي‌توانست با قرار كفالت 5 ميليون توماني آزاد شود كه اين امر به نوعي ارتكاب اين جرم توسط مجرمان كيف‌قاپ را به صرفه مي‌كرد.
صمدي قرباني توضيح مي‌دهد: اين در حالي است كه در قانون فعلي قرار كفالت به وثيقه تغيير كرده و بسته به اين‌كه جرم كيف‌قاپان چقدر سنگين باشد و چه مقدار از مالباختگان به سرقت رفته باشد، قرار وثيقه تعيين مي‌شود. به طور مثال اگر ارزش مال سرقتي از مالباخته يا مالباختگان 100 ميليون تومان باشد، قرار وثيقه‌اي حدود 130 ميليون توماني تا زمان تشكيل دادگاه و صدور راي نهايي براي وي تعيين مي‌شود.
به گفته صمدي، بر اساس ماده 657 قانون مجازات اسلامي مجازات كيف‌قاپي يك تا 5 سال زندان همراه با 74 ضربه شلاق است كه پس از بررسي پرونده از سوي قاضي راي نهايي بسته به ميزان جرم ارتكابي براي مجرم صادر مي‌شود.
بازپرس شعبه دوم دادسراي جنايي كرج به اين نكته نيز اشاره مي‌كند كه با وجود اعلام افزايش كيف‌قاپي‌ها طي سال جاري در كشور از سوي مراجع رسمي اما اين جرم در شهرستان كرج نسبت به سال‌هاي 86 و 87 با كاهش مواجه بوده است.
مقاومت نكنيد
بازپرس شعبه دوم دادسراي جنايي كرج در حالي كه بيشترين طعمه‌هاي كيف‌قاپان را زنان مي‌داند با اشاره به چند فقره كيف‌قاپي از بانوان كه به دليل مقاومت آنها منجر به قتل شده، تاكيد مي‌كند: در اين پرونده‌ها به دليل مقاومت بانواني كه هدف كيف‌قاپان قرار گرفته‌اند، سارقان آنها را تا چند متر روي زمين كشيده‌اند كه منجر به ضربه سر و در نهايت فوت آنها شده است. بنابر اين ضروري است براي حفظ امنيت و سلامت جاني هم كه شده بانواني كه هدف كيف‌قاپي قرار مي‌گيرند، از مقاومت بيش از حد خودداري كنند و كيف را تحويل دهند. وي همچنين توصيه مي‌كند: ضروري است شهروندان و بويژه بانوان از قراردادن اجناس قيمتي داخل كيف دستي خود خودداري كنند و هنگام حركت، كيف را با دستي كه به سمت ديوار است و نه به سمت خيابان، حمل كنند.
جرمي معلول آسيب‌هاي اجتماعي
آن چنان‌كه از گفته‌هاي مسوولان برمي‌آيد و بررسي‌هاي كارشناسان حوزه آسيب‌هاي اجتماعي نشان مي‌دهد؛ جرم كيف‌قاپي نيز همچون بسياري از جرايمي كه طي سال‌هاي اخير در جامعه به وقوع مي‌پيوندد، معلول بسياري از بحران‌ها و آسيب‌هاي اجتماعي از جمله بيكاري، فقر، اعتياد و... همچنين مشكلات فرهنگي جامعه است.
در چنين شرايطي به نظر مي‌رسد تعقيب، دستگير يا زنداني كردن سارقان موتورسوار يا غيرموتورسوار صرفا نمي‌تواند كمك چنداني به حل معضل كيف‌قاپي در جامعه باشد مگر اين‌كه در گام نخست براي رفع و ريشه‌كني دلايل اوليه وقوع چنين جرايمي، چاره‌انديشي مناسبي انجام شود. اين در حالي است كه آمار بالاي افزايش جرايم مختلف در كشور از جمله موضوع كيف‌قاپي بيانگر اين واقعيت است كه متاسفانه هنوز راهكارهاي موثري براي بهبود وضعيت آسيب‌هاي اجتماعي مذكور و به دنبال آن، ريشه‌كني كامل چنين جرايمي ارائه نشده است. در چنين شرايطي كه شناسايي، دستگيري و مجازات مجرمان در حال حاضر تنها روش كنترل و برخورد با جرم كيف‌قاپي است بنابراين، اين بار نيز شهروندان هستند كه بايد با آگاهي لازم و درك نقش موثر خود در اين زمينه و هنگام مواجهه با چنين موقعيت‌هايي كاملا هوشيارانه رفتار كنند. نكته آخر اين‌كه به ياد داشته باشيد كيف‌دزدها در تمام كشورهاي جهان وجود دارند، پس كاري كه شما مي‌توانيد انجام دهيد؛ اين است كه با هوشياري و دقت خود را از خطر طعمه شدن دور نگه داريد.
توصيه‌هاي پليس
در سايت نيروي انتظامي براي آمادگي مردم هنگام مواجه شدن با كيف‌قاپان توصيه‌هاي متعدد و مهمي شده كه آگاهي و به كارگيري آنها در مواقع نياز براي هر شهروندي ضروري است:
* از حمل و جابه‌جايي پول نقد به مقدار زياد خودداري و در حد امكان از چك‌هاي تضميني و مسافرتي استفاده شود.
* كيف‌قاپ‌ها معمولا اطراف بانك‌ها، دفترخانه‌ها و بنگاه‌ها كمين مي‌كنند، بنابر اين لازم است در اين اماكن كاملا هوشيار بوده و مراقب هرگونه حركات مشكوك باشيد.
* چنانچه به دلايلي مجبور به حمل پول نقد در كيف يا ساك‌دستي و... هستيد، سعي كنيد از اقوام و دوستان خود به عنوان همراه و مراقب كمك بگيريد.
* هنگام حمل پول نقد حتما از خودرو استفاده كنيد و از پياده‌روي بويژه در خيابان‌هاي خلوت بپرهيزيد.
* از به نمايش گذاشتن پول همراه خود خودداري كنيد.
* كيف‌دستي را با دستي كه مجاور ديوار يا جوي آب است، حمل كنيد و از حركت در سطح سواره‌رو خيابان بپرهيزيد.
* هنگامي كه قصد بازديد خودرويتان را داريد، كيف‌دستي خودتان را زمين نگذاريد.
* كيف‌قاپي معمولا با موتور سيكلت‌هاي تندرو و يك نفر ترك نشين با كلاه انجام مي‌شود، بنابراين مواظب اين قبيل موتورسواران باشيد.
* اگر قصد معامله‌اي داريد كه لازم است پول نقد حمل كنيد، موضوع را با افراد غيرمطمئن بازگو نكنيد.
* هنگام خروج از بانك از قرار دادن پول در كيسه‌هاي نايلوني خودداري كنيد.
* ممكن است پس از خروج از بانك، خودرويتان از سوي سارقان پنچر شده باشد، بنابراين ابتدا وجوه همراه را داخل خودرو قرار دهيد و درهاي آن را قفل و از بالا بودن شيشه‌ها مطمئن شويد، سپس براي پنچرگيري اقدام كنيد.
* در صورت وقوع سرقت، ضروري است جزئيات دقيق سرقت، مشخصات موتورسيكلت، راكب و سرنشين آن بويژه نوع و رنگ لباس و مشخصات ظاهري ازجمله چهره، مو و... و همچنين جهت حركت آنها را به خاطر بسپاريد.
پس از وقوع حادثه بلافاصله به نزديك‌ترين كلانتري مراجعه كنيد و هرگونه اطلاعات درخصوص محتويات كيف خود را در اختيار ماموران نيروي انتظامي قرار دهيد. | 