هموطن - در پی خبر انتشار گزارشی از سوی هیات تازه تاسیس در سازمان ملل متحد ، خطاب به رهبران جهان درخصوص اعتراض به افزایش کنترل DNS اینترنت و در نتیجه کنترل جریان تبادل اطلاعات، از سوی ایالات متحده و انتقادات نمایندگان کشورهای در حال توسعه از سال 2000 به بعد و همچنین در اجلاس سران کشورها در ارتباط با جامعه اطلاعاتی در سال 2003، به حاکمیت آمریکا بر اینترنت ، بر آن شدیم تا موضوع را در گفت‌وگو با چند نفر از کارشناسان ارتباطات مورد نقد و بررسی قرار دهیم که شرح آن در پی می‌آید:
مقابله کشورهای جهان محدود به صدور بیانیه نيست.
دکتر محمد علی الستی کارشناس و استاد علوم ارتباطات در این باره می‌گوید: اصولا بحث جریان آزاد اطلاعات مبحثی دیرینه است و یکی از انواع آزادی‌هایی است که یونسکو بارها به آن تاکید داشته است.
وی می‌افزاید: همواره کشورهایی در جهان که دارای فناوری‌های ارتباطی برتر بوده‌اند، دائما از آزادی جریان اطلاعات صحبت کرده و در مقابل کشورهایی که جریان آزاد اطلاعات حریم‌های اخلاقی و امنیت آنها را به مخاطره انداخته یا احتمال آن را داده‌اند، کنترل بر آن را خواستار هستند.
الستی تصریح می‌دارد: این اقدام آمریکا استراق سمع اطلاعاتی و تجاوز به حریم اطلاعاتی و امنیت کشورهای جهان است که بهانه این کشور ناامنی یا تظاهر به آن است که تا حدودی با توجه به حوادثی همچون 11 سپتامبر توجیه‌پذیر است.
وی یادآوری می‌کند: مقابله کشورهای جهان که مخالف این اقدام آمریکا هستند، نمی‌تواند تنها محدود به صدور بیانیه یا گزارش شود، بلکه باید شکل اصولی‌تری به خود گرفته تا کمک به برقراری صلح و از بین رفتن یا کاهش خطرات و تهدیدها علیه امنیت جهانی باشد.
این کارشناس ارتباطات خاطرنشان ساخت: یکی از راه‌های مقابله اصولی با اینگونه توسعه‌طلبی‌ها، مقابله با جریان تروریستی است، که بحث گفت‌وگوی تمدن‌ها و در دست گرفتن ابتکار عمل تا حدودی توانسته است، نقش مثبتی در تنش‌زدایی و پاک کردن چهره منفی ساخته شده، از ایران از سوی ابرقدرت‌ جهانی ایفا کند.
الستی با اشاره به فاصله عمیق یا شکاف دیجیتالی مابین برخی کشورها با دنیای پیشرفته تاکید می‌کند، اما ناامیدی چاره کار نیست و به نظر می‌رسد در بلندمدت موفقیت‌ها به سمت هدف، مثبت خواهد بود.
وی همچنین بهره گيری از موازنه‌های جهانی را از دیگر راه‌های مقابله با سلطه‌طلبی دانسته و می‌گوید: قدرت‌هایی در جهان هستند که تلاش‌هایی برای مخدوش کردن و مهار کردن فعالیت‌های آمریکا می‌کنند که همکاری در جهت مصالح کشور با آنها، یکی دیگر از راهکارهاست.
کشورهای در حال توسعه و شکست انحصار در مدیریت اینترنت دکتر داوود زارعیان، کارشناس و استاد ارتباطات نیز در این خصوص اظهار می‌دارد: مخالفت با حاکمیت مطلق آمریکا بر اینترنت اقدامی است که سازمان ملل اخیرا شروع کرده و شورای اقتصادی و اجتماعی این سازمان از سال 2000 میلادی به نقش ICT در توسعه و همکاری بین‌المللی پرداخته و در 5 سال اخیر، گزارش‌های مختلفی راجع به این موضوع تهیه کرده است.
وی خاطر نشان می‏کند: این گزارش چند بخش دارد که یکی از آنها چالش هايی است که کشورهای دنیا به ویژه کشورهای جهان سوم با آن مواجه‏اند.
زارعیان عنوان می‏کند: سازمان جهانی مخابرات راه دور (ITU ) نیز در زمینه نابرابری جهانی در توسعه ارتباطات گزارشی را در سال 1984 میلادی تحت عنوان «حلقه گمشده» تهیه کرده که در آن به نابرابری حتی در خصوص «تلفن» اشاره شده است.
وی تصریح کرد: این نابرابری امروز به شکاف دیجیتالی تبدیل شده و در سطح دسترسی کشورها به فناوری ICT است که در سالهای اخیر تلاش‏هایی برای رفع این مشکل صورت گرفته و موفقیت‏های نسبی حاصل شده است.
زارعیان خاطر نشان می‏کند: باتوجه به بیداری کشورهای جهان سوم و رشد نظرات انتقادی در حوزه اینترنت و به ویژه حاکمیت آن شرایطی فراهم شده که به دنبال آن سازمان ملل متحد نیز اقدامات خود را در این زمینه گسترش داده است.
وی معتقد است: اقدامات سازمان ملل به تنهایی کافی نبوده و کشورهای در حال توسعه باید بسترها و زیرساخت‏های خود را قوی کرده و باکمک قوانین مصوب از سوی این سازمان و کمیسیون‏های مرتبط با موضوع که به امضای همه کشورها می‏رسد، در حاکمیت اینترنت دخالت کرده و به اهداف خود یعنی شکست انحصار در مدیریت اینترنت از سوی آمریکا نائل شود.
نمی‏توان مدعی بود که در فناوری جلوترهستیم
دکتر سلطانی فر، کارشناسی ارتباطات در اینباره می‏گوید: اینترنت یکی از شناسه‏های جهانی شدن بوده و بدیهی است که در این بستر اگر بخواهیم محدودیتی قائل شویم نشدنی است.
وی می‏افزاید: جریان آزاد اطلاعات رابطه مستقیم با آزادی افراد در جهان دارد و چنانچه بستر محدود به کشور یا مرز خاصی شود، نقض غرضی شده است، بدین معنا که محدودیت با جهانی شدن منافات دارد.
سلطانی فر خاطر نشان می‏کند: پس از حوادث 11سپتامبر، نگاه مبارزه با تروریسم، بهانه‏ای برای آمریکا شد، به گونه‏ای که مواردی همچون پیام القاعده در خصوص حوادث اخیر لندن از طریق اینترنت، در تشدید آن برای اثبات گستردگی اینترنت و عدم کنترل امنیت و بروز اتفاقات مشابه، موثر واقع شد.
وی یادآوری می‏کند: وجود نابرابری‏ها و تضادهایی که در دنیای امروز و جود دارد و از طرفی رشد فناوری، عرصه رقابت بین کشور‏ها را وسیع ساخته و بنابراین هیچگاه نمی‏توان به طور کامل مدعی بود که در فناوری جلوترهستیم. سلطانی فر همچنین تاکید کرد: مبارزات روشنفکرانه رسانه‏ای و ایجاد انگیزه مخالفت شهروندان آمریکایی با تصمیمات مسئولان این کشور در خصوص حاکمیت اینترنت و کنترل مجاری آزاد اطلاعات از جمله راهکارها است.
آمريکا از حاکميت اينترنت عقب نشينی می کند
دکتر شیوا پژوهش فر، کارشناس ارتباطات در اینباره به خبرنگار ما می‏گوید: اینترنت دستاورد آمریکا بوده و از سوی آن عرضه شده است، بنابراین هیچگاه از حاکمیت آن عقب نخواهد نشست.
وی افزود: اگر بخواهیم میزان حاکمیت آنرا کمرنگ کرده و موجب عقب نشینی از موضع کنترلی آن شویم، باید خود را به سخت‏افزار، نرم افزار و فناوری‏های نوین موردنیاز تجهیز کرده و شکاف دیجیتالی را از بین ببریم.
وی معتقد است جریان آزاد اطلاعات مغایریتی با این موضوع ندارد و تنها اطلاعاتی که مربوط به امنیت ملی می‏شود باید کنترل شود و می‏افزاید: این تسلط و حاکمیت برای برقراری امنیت است که اتفاقات 11سپتامبر بهانه‏ای برای این کنترل است.