هموطن-علی محمد آقازمانی-کشور جنگ زده افغانستان از زمان روی کار آمدن دولت کرزای ، شاهد بسترسازی های راهبردی در زمینه گسترش فناوری و اقتصاد در این کشور شده است . در این گزارش ، به بررسی اجمالی سایت های دولتی افغانستان که از 3 سال پیش تا کنون ، موج راه اندازی و به روز رسانی مرتب آن ها در دستور کار سیستم اطلاع رسانی دولتی افغانستان قرار گرفته است ، می پردازیم.

NIC.AF و اخبار آن
تعداد محدودی از سایت های دولتی افغانستان که به جرگه سایت های وبی دولتی پیوسته اند ، از پسوند های کشوری رسمی افغانستان استفاده می کنند. پسوندهای رسمی این کشور که توسط مرکز رسمی ثبت دامنه بر روی پسوندهای کشوری افغانستان WWW.NIC.AF قابل ثبت هستند ، عبارتند از : gov.af/ com.af / net.af / edu.af / org.af . این پسوندها برای متقاضیانی که ملیت افغانی دارند به ازای هر سال ثبت ، 20 دلار آمریکا و برای خارجی ها ، 100 دلار آمریکا هزینه در بر دارد .
مرکز اطلاعات شبکه افغانستان که کار ثبت و مدیریت و بررسی بر روی دامنه های این کشور را بر عهده دارد ، بر روی سرور شرکت اپل www.apple.com قرار دارد و کلیه سایت های دولتی این کشور از hosting های آمریکایی برخوردارند. جالب است که تا کنون هیچ شرکتی با تابعیت افغانی نتوانسته است مجوز رسمی ثبت دامنه بر روی پسوندهای کشوری cctld یا پسوندهای غیر کشوری جنرال gtld را از اینترنیک www.internic.net که مرکز رسمی و بین المللی اعطای مجوز برای ثبت domain های وب است ، اخذ کند.

وزارت توسعه و اعتبار روستایی http://www.mrrd.gov.af
وزارت توسعه و اعتبار روستایی افغانستان که به صورت مخفف و بر روی پسوند کشوری افغانستان سایت اینترنتی خود را راه اندازی کرده است ، توسط آقای رامین شریفی ، مهندس طراح وب ایرانی راه اندازی شده است .
سایت این وزارت خانه هر از گاهی به روز رسانی می شود و در تنها نسخه زبانی سایت که به صورت انگلیسی است ، کاربران می توانند اطلاعاتی در باره وضعیت کاری این سازمان و مشخصات ان و اخبار ان کسب کنند. اطلاعات کلی و بیش تر در باره ساختار سازمانی و چشم انداز فعالیتهای این وزارتخانه در نشانی :
http://www.mrrd.gov.af/intro/vision.htm قابل دسترس است . گفتنی است در 3 سال گذشته ، تنها 2900 بار ایندکس این سایت مورد بازدید قرار گرفته است .

وزارت زراعت مال داری و مواد غذایی http://www.agriculture.gov.af
این وزارتخانه اخیرا به جمع سایت های دولتی افغانستان در وب پیوسته است ؛ اما اطلاعات تکمیلی این وزارت خانه در نسخه های الکترونیکی صفحاتی است که به زودی در این سایت FTP می شود. به نظر می رسد نسخه زبان این سایت به صورت فارسی دری باشد .

وزارت ارتباطات http://www.moc.gov.af
وزارت ارتباطات افغانستان از سایت خوبی برخوردار است . این سایت که توسط خالد سلیم در سال 2004 میلادی راه اندازی شد ، به ارائه اخبار و اطلاعاتی در مورد ساختار و برنامه های وزارت ارتباطات افغانستان می پردازد.
در پائین صفحات این سایت جمله خوبی به انگلیسی از طرف سایت وزارت ارتباطات افغانستان درج شده است که برگردان فارسی ان به این مضمون اشاره دارد : قادر ساختن مردم افغانستان نسبت به در دسترس قراردادن ارتباطاتی که به صورت سریع رشد می کند و اجازه دادن به آن ها تا دنیای دیجیتال را تجربه کنند . .. . این پیام یا هدفی است که سایت این وزارت خانه به دنبال رسیدن به آن فعالیت می کند.
یکی از اقدامات ارزنده این چند سایت دولتی افغانستان که در این گزارش و بررسی به آن پی بردیم ، بخش ارائه نیازهای شغلی در سایت های اینترنتی وزارت خانه های این کشور بود. در این بخش ها که به بخش vacancy نام دارد ،
نیازهای شغلی در حوزه های گوناگون ارائه می شود و متقاضیان به صورت الکترونیکی می توانند شانس استخدامی خود را به صورت الکترونیکی آزمایش کنند. این مسئله در بخش استخدامی این وزارت خانه در نشانی :
http://www.moc.gov.af ارائه شده است . یکی از سایت های ارزنده ای که این پايگاه در بخش معرفی لینکهای خارجی خود قرار داده است ، سایت نقشه های مربوط به کشور افغانستان است که درنشانی : http://aims.org.af قابل مشاهده است .

وزارت مالیه http://mof.gov.af/
وزارت مالیه یا امور اقتصادی افغانستان ، دارای پورتال وبی ارزنده است . این سایت بخش های فارسی دری و پشتو و انگلیسی دارد که بخش فارسی دری آن در نشانی : http://mof.gov.af/dari/index.htm معرفی شده است .
این پايگاه در سال 2004 میلادی راه اندازی شده و به صورت خیلی خوبی ، هر روز به روز رسانی می شود و اطلاعات ارزنده ای از فعالیتهای بخش خصوصی و دولتی افغانستان را روی این مرکز خبری وبی منتشر می کند. هر 3 بخش زبانی سایت کامل به نظر می رسد و این فرصتی است برای سرمایه گذاران یا کاربران خارجی تا با مشاهده اطلاعات سایت ، رفتار سازمانی مناسبی را جهت ارتقای طرز دید خود نسبت به ظرفیت های اقتصادی این کشور ، از طریق مطالب سایت گسترش دهند. گرافیک ساده و وجود کلیدهای ناوبری ، یکی از شاخص های خوب این پایگاه به نسبت دیگر سایت های دولتی افغانستان در وب است .

دولت افغانستان http://www.af
دولت جمهوری اسلامی افغانستان نیز دارای یک پایگاه وب جامع و کاربردی است . این پایگاه بخش های گسترده اطلاعاتی را در اختیار بیننده سایت قرار داده است که حجم اطلاعاتی و گستردگی نوع موضوعات آن را در هیچ سایت دولتی افغانستان نمی توان مشاهده کرد . مثلا کاربر می تواند به صورت الکترونیکی درخواست ملاقات با مقامات این کشور را داشته باشد که این مساله در نشانی اینترنتی :
http://www.af/book/index.html ارائه شده است . یا مثلا متن کامل قانون اساسی این کشور به صورت وبی در نشانی :
http://www.af/constitution/index.html در دسترس است . ارائه گزارش های مالی سالانه دولت ، آینده امنیتی افغانستان ، ارائه 1383 متن پروژه اجرایی در این کشور به همراه اطلاعاتی در مورد سمینارها و کنفرانسهای داخلی و جهانی در مورد توسعه افغانستان در این سایت ارائه شده است .
ضمنا پایگاه فقط به زبان انگلیسی ارائه شده است و حمید مجدی طراح این سايت به حساب می آید . معرفی لینک کلیه سایت های رسمی این کشور در وب و ارائه فرم های الکترونیکی برای ارتباط مخاطبان با مسئولان این سایت ، از جمله قابلیتهای جالب است .

انجمن توسعه افغانستان http://www.adf.gov.af یکی از سایت های دولتی و تحقیقاتی افغانستان ، پورتالی است که تحت عنوان انجمن توسعه افغانستان مطرح شده است . در این سایت رسمی ، اطلاعات و گزارشات مختلفی در زمینه های عمرانی و فرهنگی و اقتصادی در مورد برنامه های دولتی و حمایت کشورهای خارجی درباره توسعه این کشور به فرمتهای مختلف ارائه شده که در کنار گرافیک ساده و چیدمان قابل قبول پایگاه قابل دسترس است .

وزارت آب و قدرت http://mowp.gov.af
وزارت آب و قدرت افغانستان ، یکی از سایت های دولتی این کشور است که بیش از 2 سال در وب راه اندازی شده است . این سایت ، تصاویر و اطلاعات گوناگونی راجع به وضعیت انرژی در این کشور را ارائه کرده است که می تواند مورد استفاده محققان مسائل افغانستان قرار بگیرد.

افغانستان در سایت های بین المللی
حضور اینترنتی برنامه های اطلاع رسانی افغانستان در سایت های وب ، اخیرا افزایش یافته است . علاوه بر موج تازه ای که در جهت افزایش سایت های دولتی این کشور در وب ایجاد شده است ، سایت ها و وبلاگ های شخصی متعددی از سوی افغانی های وب گرد ، در شاهراه جهانی وب ایجاد شده است . بخش افغانستان بانک جهانی در نشانی :
http://worldbank.org/afghanistan ارائه شده است . این وضعیت برای بانک توسعه آسیا نیز در نشانی : http://adb.org/afghanistan وجود دارد . کمکهای اقتصادی ایالات متحده نیز در نشانی : http://usaid.gov/locations درمورد افغانستان قابل پیگیری است . گفتنی است هیچ سایت دولتی ایرانی در مورد برنامه های توسعه ای در افغانستان مطالبی را به صورت مستقیم و تحت یک نشانی الکترونیکی ارائه نکرده است . ضمنا سایت سفارت افغانستان در برلین در نشانی : www.afghan-embassy-berlin.gov.af قابل مشاهده است . ضمنا اگر در فرانسه به دنبال سایت رسمی افغان ها می گشتید به نشانی : http://www.ambafghane-paris.com مراجعه کنید.
وزارت بازرگانی این کشور نیز در نشانی وبی :
http://www.commerce.gov.af جدیدا راه اندازی و در بخش دایرکتوری های google.com طبقه بندی شده است . به دلیل رشد مواد مخدر در این کشور ، وزارت خاصی به بررسی و مبارزه با این آفت سنتی پرداخته است که نشانی وزرات مواد مخدر این کشور : http://www.mcn.gov.af می باشد . ضمنا بخش افغانستان در دایرکتوری گسترده گوگل در نشانی وبی : www.google.com/Top/Regional/ Asia/Afghanistan/ قرار دارد .

فدراسیون های ورزشی
فدراسیون های ورزشی افغانی در اینترنت خواندنی است . با ان که ورزش در این کشور خیلی هنوز جدی گرفته نمی شود ، اما سایت های ورزشی رسمی و غیر رسمی جالبی توسط افغان های علاقمند در اینترنت راه اندازی شده است . سایت رسمی کمیته ملی المپیک افغانستان در نشانی : http://www.nocafghanistan.com ارائه شده است . فدراسیون امور ورزشهای افغانستان نیز در نشانی :
http://www.afghansportsfederation.org در اختیار علاقمندان است . همراه با تکواندو کارهای افغانی در سایت رسمی فدراسیون تکواندو افغانستان در آدرس : http://www.afghantaekwondo.com امکان پذیر است . باشگاه فوتبال رئال افغان (با رئال مادرید اشتباه نگیرید!) در ادرس :
در دسترس می باشد . http://www.realafghanfc.s5.com/

نتیچه پایانی
آن چه در بررسی سایت های دولتی افغانستان مشاهده شد ما را به این نکته رهنمون می کند که وجود سایت های دولتی و فراوانی ان در حوزه های کاری متفاوت ، می تواند در ارتقای نوع دید و برداشت های مختلف کاربران شبکه اینترنت نسبت به یک کشور ، بسیار موثر باشد.
هر اندازه تعداد این سایت های دولتی بیش تر و نوع فرمت زبانی ان ها گسترده تر باشد ، کاربران زیادی می توانند با پورتال های رسمی کشوری در اینترنت ارتباط برقرار کرده و به این نحو در توسعه برون کشوری دولت الکترونیک مثمر ثمر باشند. امری که کشورهای غربی برای رسیدن به این آرمان برنامه های زیادی را در دستور رفتار سازمانی الکترونیکی خود قرار داده اند و به نظر می رسد کشور اسلامی افغانستان نیز در حوزه فناوری اطلاعات ، اگر چه بسیار ضعیف است ، اما بسترها و فکرهای خوبی برای پيشرفت ، در حال متولد شدن است .