هموطن– احسان موحدیان - انتشار خبری در مورد تعطیلی وبلاگ یک روزنامه‌نگار چینی در سایت MSN Space وابسته به مایکروسافت که به دنبال درخواست دولت پکن انجام شد باز هم به بحث در مورد نقش شرکت‌های آمریکایی در کنترل اینترنت در چین و کمک این شرکت‌ها به سانسور اینترنت در پرجمعیت‌ترین کشور جهان دامن زده است.
این در حالی است که آمریکایی‌ها و شرکت‌های تجاری این کشور همیشه داعیه دفاع از آزادی بیان را داشته‌اند و خود را پرچمدار مقابله با سرکوب و سانسور اینترنت در نقاط مختلف جهان می‌دانند.
ورود به بازار چین
در مورد علت این اقدام شرکت‌های آمریکایی و کمک آنها به سانسور اینترنت در چین نظرات مختلفی وجود دارد. ولی شکی نیست که هدف اصلی این شرکت‌ها ورود به بازار پررونق چین و کسب درآمدهای چند میلیارد دلاری است.
طی چند سالی که از رواج اینترنت در جهان می‌گذرد، ناراضیان و فعالان سیاسی در چین از فضای مجازی برای بحث در مورد موضوعات ممنوعه اعم از استقلال تایوان، عملکرد حزب کمونیست، فشارهای دولت چین بر کاربران اینترنت و غیره استفاده کرده‌اند.
زمانی که شرکت‌های آمریکایی با روش‌های مختلف به سانسور دولتی اینترنت در چین کمک می‌کنند، با انتقادهای وسیع فعالان وب، وبلاگ‌نویسان و حتی کاربرن عادی اینترنت مواجه می‌شوند. نیکولاس بکوئلین، مدیر تحقیقات موسسه دیده‌بان حقوق بشر در هنگ کنگ به تازگی گفت‌وگویی با مجله Business week در این مورد داشته که بخش‌هایی از آن را با هم می‌خوانیم:
- نقش شرکت‌های خارجی در زمینه کمک به چین برای کنترل اینترنت به چه میزان است؟
چین بدون کمک و همکاری شرکت‌های IT خارجی در زمینه سانسور اینترنت موفق نخواهد بود. این یک واقعیت گریزناپذیر و مشکلی است که باید به آن بپردازیم.
- سایت یاهو سال گذشته به علت همکاری با دولت چین در زمینه تحقیقاتی که منجر به زندانی شدن یک روزنامه‌نگار شد، مورد انتقاد قرار گرفت. شما فکر می‌کنید عملکرد یاهو غیرمسئولانه بوده است؟
یکی از مشکلات اصلی که در مورد نحوه استفاده از اینترنت در چین وجود دارد آن است که شرکت‌های بزرگ در آنجا اعتبار خود را از دست می‌دهند. اقدام یاهو اگرچه ناقض اصول اخلاقی بود، اما کسی نمی‌تواند اقدام یاهو در اعطای اطلاعات در مورد یکی از کاربرانش را نادرست بخواند.
- اما یاهو نمی‌توانست همکاری را رد کند؟
این نظر که یک شرکت فعال در چین بتواند اعلام کند: "من به شما اطلاعات نمی‌دهم" پذیرفتنی نیست و یاهو نمی‌توانست تا ابد چنین چیزی به دولت چین بگوید. آنچه که بر یاهو گذشت نشان دهنده هزینه‌های کسب و کار در چین است. ما می‌دانیم که شما اگر بخواهید در چین کار کنید باید هزینه‌هایی را بپردازید، اما این مسئله روش آن را هم به ما نشان داد. مردم به زندان می افتند. البته بدگویی کردن از شرکت‌ها به خاطر همدستی آنها با دولت چین هم عملی بی‌فایده است.
- با این حساب عملکرد شرکت‌های غربی به نظر شما غلط است؟
واقعیت آن است که شرکت‌های خارجی IT مایل به همکاری با پلیس چین در زمینه سرکوب ناراضیان سیاسی هستند.
- مردمی که نگران حقوق بشر هستند باید در این مورد چه اقدامی انجام دهند؟ منافع تجاری تا بدان حد عظیم هستند که هرگز نمی‌شود جلویشان را گرفت. شما چه می‌گویید؟ شرکت‌ها از چین بیرون بروند؟
چین در حوزه IT در حال پیشرفت است و آینده درخشانی در این حوزه دارد. اگر هم یاهو در آنجا نباشد شرکت دیگری جای آن را می‌گیرد. اگر گوگل در چین نباشد شرکت دیگری جای آن را می‌گیرد. آنچه که قابل اعتراض است موانعی است که شرکت‌ها در چین بر سر راه کاربران ایجاد می‌کنند و هیچ مسئولیتی هم در این زمینه برعهده نمی‌گیرند، خط قرمزها را می‌پذیرند و از فناوری خود برای سرکوب کمک می‌گیرند.
- به عقیده شما این شرکت‌ها باید چه کنند؟
آنها باید تعهد بیشتری در قبال کاربران داشته باشند و دستورالعمل‌های مسئولانه‌تری در این زمینه تهیه کنند. آنها بهتر است به اموری مانند هنجارهای جهانی تجاری سازمان ملل یا مصوبات جهانی در مورد سیستم‌های اطلاعاتی استناد کنند. اگر تمامی شرکت‌ها چنین کاری بکنند، کاری از دست دولت چین برنمی‌آید.
| 