روشهايي كه براي زيباتر جلوه كردن به كار ميبريم، گاه به اندازه كافي ايمن و سالم نيستند، يا حداقل ميتوان دربارهشان گفت كه چندان مطمئن نيستند.
يكي از اين روشها، رنگ كردن مو است كه گفته ميشود از هر 10 خانم، 7 نفر از اين روش استفاده ميكنند و در سالهاي اخير، استفاده از آن در بين آقايان هم در حال گسترش است. انجمن بينالمللي مطالعات سرطان، در تازهترين گزارش خود اعلام كرده است: آرايشگران و افرادي كه بهطور مكرر با رنگ مو مواجهه دارند، ممكن است در معرض ابتلا به برخي انواع سرطان باشند.
اين گزارش، كه مروري است بر مطالعات انجامشده در اين باره، قرار است در شماره اين هفته نشريه سرطانشناسي لانست، چاپ شود.خطر رنگ مو در افزايش احتمال ابتلا به سرطان، از سال 1993 در مجامع علمي مطرح شد. مطالعات اوليه خبر از شيوع بالاتر برخي انواع سرطانها در صنف آرايشگران و سلمانيها ميداد. سرطانهايي مانند سرطان مثانه، در صدر اين فهرست قرار داشت، اما انواع ديگري همچون لوكمي، لنفوم هوچكين و غيرهوچكين، مولتيپل ميلوما، سرطان سينه و ريه، سرطان دهان و نيز سرطان گردن رحم نيز در فهرست بيماريهاي احتمالي قرار داشتند.
در مطالعات روي حيوانات آزمايشگاهي نيز مشخص شد كه تماس پوستي با انواع رنگ مو و مواد شيميايي مورد استفاده توسط آرايشگران، باعث افزايش سطح خوني آنها در اين حيوانات شده، اما باز هم محققان نتوانستند رابطه مشخص و روشني بين اين جذب پوستي و افزايش سطح خوني و بروز سرطان به دست بياورند. با اين حال، تا زمان انجام مطالعات كاملتر، اين انجمن، كه وظيفه طبقهبندي عوامل سرطانزا را بر عهده دارد، رنگ موها را جزء عوامل گروه A2، به معناي «احتمالا سرطانزا» طبقهبندي كرد. (به جدول راهنما مراجعه كنيد.)
رنگ موها، اصولا به 3 دسته تقسيمبندي ميشوند: موقت، نيمه دائمي و دائمي. رنگموهاي موقت، سطح مو را رنگ ميكنند و به بدنه مو (شفت) نفوذ نميكنند. دوام اين رنگها به اندازه حداكثر يك يا 2 بار شست و شو است. رنگموهاي نيمهدائمي، به بدنه موها نفوذ ميكنند، اما واكنش شيميايي حين رنگ شدن موها اتفاق نميافتد. رنگ حاصل از اين نوع، بين 5 تا 10 بار شستوشو دوام ميآورد. رنگموهاي دائمي، با انجام واكنش شيميايي، رنگي دائمي پديد ميآورند كه معمولا با شست و شو از بين نميرود. اين رنگها، خود 2 نوع عمده هستند.
نوع اكسيداتيو، كه از تركيبي به نام p-phenylenediamine به اضافه پراكسيد هيدروژن تشكيل شده و نوع موسوم به پروگرسيو كه از استات سرب يا سيترات بيسموت ساخته شده است. اين مواد، با گوگرد موجود در موها واكنش شيميايي انجام ميدهند. بيشتر توجه محققان سرطانشناسي، روي 2 دسته نيمهدائمي و دائمي، از نوع اول، يعني نوع اكسيداتيو است.
رنگهاي تيرهتر، مانند قهوهاي تيره و مشكي، حاوي درصد و غلظت بيشتري از اين مواد فعال هستند، بنابراين اين دسته از رنگها نيز بيشتر محل توجه و تحقيق اين محققان قرار ميگيرند.
توصيههاي ويژه براي كاهش خطر
خطر ابتلا به سرطان در اثر استفاده از رنگ مو هنوز امر كاملا اثباتشدهاي نيست، اما خطر بروز واكنشهاي آلرژيك به اين مواد، كاملا شناختهشده است. تحريكپذيري پوستي و چشمي، از علائم اينگونه واكنشهاست. ناراحتي چشمي در برخي موارد ميتواند آن قدر شديد باشد كه در بينايي فرد مشكل پيش آورد و حتي در موارد بسيار نادر، سبب نابينايي فرد شود. به همين دليل كارشناسان توصيه ميكنند هرگز از رنگهاي شيميايي براي رنگ كردن ابروها و مژهها استفاده نشود.
با توجه به همين مسائل و خطر پنهان موجود در اين رنگها بود كه سازمان غذا و داروي آمريكا در سال 1997، دستورالعمل احتياطي را، شامل موارد زير، منتشر كرد:
1. هرگز رنگ مو را بيشتر از زمان تعيينشده، روي موهاي خود نگه نداريد.
2. بعد از طي مدت مقرر، حتما پوست سرتان را به دقت با آب بشوييد.
3. هنگام استفاده از رنگ مو، از دستكش استفاده كنيد.
4. دستورالعمل روي بستهبندي رنگ مو را به دقت رعايت كنيد.
5. از مخلوط كردن 2 نوع رنگ مو خودداري كنيد؛ چرا كه با اين كار ممكن است واكنش شيميايي اتفاق افتد و ماده خطرناك تازهاي پديد آيد.
6. قبل از هر بار استفاده از يك نوع رنگ مو، حتما كمي از آن را روي پوست دستتان امتحان كنيد و درصورت عدمبروز واكنش حساسيتي، مانند قرمزي و تحريك، آن را روي موها به كار ببريد.
7. ابروها و مژههاي خود را با رنگموهاي شيميايي رنگ نكنيد.
8. سعي كنيد رنگ كردن موها را تا حد امكان و تا زماني كه بالا رفتن سن، آنها را خاكستري كرده است، به تعويق بيندازيد.
9. حنا، بهعنوان يك رنگ طبيعي جايگزين بدون عارضه، براي رنگ كردن سالم موها توصيه ميشود. رنگهاي حاوي استات سرب نيز بر انواع ديگر ترجيح دارند. |