 جواد حاتمي- چند کودک دور از هياهوي زندگي هاي امروزي در کنار کوچه اي کم عرض در محله اي پرجمعيت سرگرم بازي هستند، صداي ترمز شديد يک سواري که سرعت زيادي دارد جيغ کودکان را بلند مي کند و دنيا جلوي چشمانم سياه و تاريک مي شود. خيلي به خير گذشت، سرعت گير هر چند غيراستاندارد داخل کوچه از برخورد راننده جوان با ۳ کودک جلوگيري مي کند.
در صحنه اي ديگر پشت چراغ قرمز تقاطع منتظر سبز شدن چراغ هستم؛ هنوز ۱۰ ثانيه به سبز شدن چراغ باقي مانده که صداي چرخ هاي يک خودرو پرايد رشته افکارم را پاره مي کند. راننده خودرو جواني بود که قبل از سبز شدن چراغ با تيک آف چنان پاي بر پدال گاز خودرو گذاشت که نتوانستم شماره خودرو را بخوانم.
جنون سرعت برخي رانندگان به ويژه در روزهاي تعطيل و در خيابان ها و کوچه هاي خلوت شهرها و حتي روستاها آمار حوادث رانندگي و تلفات انساني آن را به شدت افزايش داده است.
هر روز در صفحه حوادث روزنامه ها خبرهايي را از اين دست مي خوانيم و صحنه هايي را در گوشه و کنار شهرها مي بينيم. اما چرا بايد به دليل لذت هاي زودگذر معدود رانندگان، شاهد وقوع حوادث تلخ و ناگوار باشيم؟ چرا عده اي با زير پا گذاشتن مقررات و سرعت هاي مرگبار در کوچه ها و خيابان هاي شهر امنيت جاني شهروندان را تهديد مي کنند؟
مصدوماني روي تخت بيمارستان ها
اگر سري به بيمارستان ها بزنيد با مصدومان حوادثي رو به رو خواهيد شد که قرباني سهل انگاري، بي احتياطي و جنون سرعت رانندگان بعضا جوان و کم تجربه شده اند.
زهراکوچولو دختر بچه ۴ ساله اي که در پي تصادف مصدوم و پاي راست او گچ گرفته شده، يکي از مصدومان رانندگي هاي عجولانه در کوچه هاي شهر است.
مادرش مي گويد: حوالي ظهر بود که از دوره قرآن که در خانه يکي از همسايگان برگزار شده بود خارج شديم و دخترم هم گوشه چادرم را گرفته بود؛ وقتي وارد کوچه ۸ متري شديم راننده پرايدي با سرعت زياد از بغلمان عبور کرد و در يک لحظه دخترم نقش زمين شد.
او مي افزايد: متاسفانه راننده سواري به حدي سرعت داشت که متوجه برخوردش با فرزندم نشد و ده ها متر آن طرف تر نگه داشت.
«عليرضا» پسربچه ۱۱ ساله مشهدي هم که در يکي از خيابان هاي فرعي هنگام دوچرخه سواري با يک خودرو تصادف کرده و چند روزي است در بيمارستان شهيد هاشمي نژاد مشهد بستري است، مي گويد: داشتم از کنار کوچه عبور مي کردم که يک جوان که رانندگي خودرو ۴۰۵ را به عهده داشت و با سرعت زياد حرکت مي کرد نتوانست از لابه لاي ماشين ها ويراژ دهد و با انحراف به سمت چپ به من و دوچرخه ام زد و مرا به اين روز انداخت.
پدر اين کودک هم با نگراني از سرعت هاي غيرمجاز برخي رانندگان در معابر فرعي شهر مي گويد: در حالي که حداکثر سرعت در معابر و کوچه ها ۳۰ کيلومتر است ولي برخي افراد جسور و بي فکر با سرعت ۸۰ تا ۱۰۰ کيلومتر در کوچه ها و با دنده ۴ رانندگي مي کنند و نتيجه اين رانندگي ها هم ناتواني در کنترل وسيله نقليه و وقوع تصادفات است.
به هر حال پليس هم که نمي تواند بالاي سر يکايک مردم بايستد تا تخلف نکنند.
اميررضاي ۵/۴ ساله هم از قربانيان حادثه سرعت در خيابان بود که به دليل صدمات به ناحيه سر و شکم دچار مرگ مغزي شد.
فرمانده انتظامي جوين درباره اين حادثه به خراسان مي گويد: اين کودک هنگامي که قصد داشت از عرض خيابان عبور کند، ناگهان يک دستگاه خودروي سواري سمند او را زير مي گيرد.
سرهنگ «حسين بدري» با اشاره به وقوع اين حادثه در حوالي ميدان بسيج اين شهر مي افزايد: برابر بررسي هاي اوليه بي احتياطي راننده سمند و سرعت زياد و بي توجهي به جلو در زمان رانندگي علت حادثه بوده است.
رانندگان جوان و جنون سرعت
جوان راننده اي که عشقش تيک آف و رانندگي با سرعت بالا حتي در کوچه هاي ۸ يا ۱۰ متري شهر است، انگيزه اش را اين طور بيان مي کند: «خودروهاي امروز را مي بينيد که تا ۲۰۰ کيلومتر سرعت دارند و چه عيب دارد که من با سرعت ۱۰۰ کيلومتر رانندگي کنم.»
مي پرسم: مگر نمي داني «سرعت ۱۰۰ کيلومتر» براي کوچه هاي شهري نيست؟ جوابم را اين گونه مي دهد: « چه کار کنم؟ عشقم در اين روزهاي جواني اين است که با اتومبيل مدل بالا براي رو کم کني دوستانم دست به اين کار بزنم.»
او که کم و بيش از تبعات اين نوع رانندگي ها آگاه است مي گويد: مسئولان بايد براي ما جوان ها يک پيست اتومبيل راني مناسب ايجاد کنند تا بتوانيم انرژي هاي دوره جواني خود را تخليه کرده و به کسي هم آسيبي نرسانيم.
«احمد زارع دوست» هم از جوانان کم سن وسالي است که عصر يک روز تعطيل خودروي زانتياي پدرش را به خيابان هاي خلوت شهر آورده و همراه ۳ دوست ديگرش مثل بازي هاي رايانه اي «جنون سرعت» را تمرين مي کند.
از او مي پرسم: آيا جولان با سرعت هاي بالا در معبرهاي محلي تفريح است؟
جوابم را اين گونه مي دهد: پليس اين قدر که شما خبرنگار سخت گرفته اي، سخت گيري نمي کند، خيابان هم مال مردم است و هم خودروها، برو خيابان هاي «فرهاد و بيستون». ببين جنون سرعت، تيک آف و ناهنجاري اتومبيل راني در يک محله مسکوني چيست؟
سرعت هاي مجاز
يک کارشناس راهنمايي و رانندگي با بيان ضرورت هاي لازم در نحوه رانندگي مطلوب و استفاده بهينه از خودرو مي گويد: سرعت نقش زيادي در وقوع حوادث دارد؛ لذا ضروري است رانندگان سرعت مجاز را در رانندگي رعايت کنند.
سرهنگ «زمانيان» مي افزايد: سرعت مجاز سرعتي است که برابر قانون و مقررات راهنمايي تعيين و يا در بعضي از نقاط به وسيله تابلوي راهنمايي مشخص مي شود. در شهرها و مناطق مسکوني ۲ نوع معابر شرياني وجود دارد؛ در معابر شرياني درجه يک مثل آزادراه ها حداقل سرعت ۷۰ و حداکثر ۱۲۵ و در بزرگ راه ها حداکثر ۱۰۰ کيلومتر در ساعت است و در معابر شرياني درجه ۲ مانند خيابان هاي اصلي حداکثر سرعت ۶۰ کيلومتر در ساعت تعيين شده است و در خيابان هاي شرياني فرعي حداکثر سرعت ۵۰ و در معابر محلي حداکثر سرعت ۳۰ کيلومتر در ساعت است.
وي در عين حالي که تخطي از سرعت مطمئنه را عامل اصلي اغلب تصادفات درون شهري مي داند، مي گويد: سرعت غيرمجاز به عنوان يکي از مصاديق عدول از اجراي قوانين است که رشد آمار تلفات انساني را به دنبال دارد.
به گفته سرهنگ «زمانيان» سرعت غيرمجاز و نامناسب در آمار مرگ و مير و آسيب هاي ناشي از حوادث سهم به سزايي دارد. با کنترل سرعت خودروها مي توان از بروز تصادف ها پيش گيري کرد و ضربه ناشي از تصادف و در نتيجه شدت آسيب وارده بر افراد را کاهش داد.
تخطي از مقررات راهنمايي و رانندگي
سرعت غيرمجاز تخطي از مقررات راهنمايي و رانندگي است و مستوجب پي گيري قانوني است.
در حالي که مواد ۱۲۹ و ۱۳۰ آيين نامه راهنمايي و رانندگي بر رعايت سرعت مجاز در رانندگي تاکيد دارد، متاسفانه هستند رانندگاني که با گذر از سرعت هاي مجاز در معابر عمومي رعب و وحشت ايجاد مي کنند و بلاي جان شهروندان مي شوند.
در اين باره رئيس پليس راهنمايي و رانندگي فرماندهي انتظامي استان خوزستان معتقد است: در جوامع شهري همان قدر که عبور وسايل نقليه داراي اعتبار و اهميت است، به همان اندازه عابران، دوچرخه سواران و ... نيز حق استفاده از معابر ويژه خود را دارند، به طوري که نمي توان حقوق هيچ کدام از گروه هاي ياد شده را فداي ديگري کرد.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني پليس، سرهنگ «سيدفرزاد رضوي» مي گويد: هم رانندگان و هم عابران بايد در معابر شهري به ويژه شريان هاي محلي مقررات را رعايت کنند و زمينه هاي وقوع حوادث و تصادفات را کاهش دهند، البته سرعت زياد برخي رانندگان در معابر فرعي با نصب سرعت گير تا حدودي کاهش يافته است.
رئيس پليس راهنمايي و رانندگي شهرستان مشهد هم نگران افزايش حوادث رانندگي ناشي از رعايت نکردن سرعت مطمئنه در معابر فرعي و مناطق مسکوني است.
سرهنگ «علي اصغر اسماعيلي» به ما مي گويد: متاسفانه رعايت نکردن قوانين و مقررات راهنمايي و رانندگي و تردد با سرعت بالا در معابر و کوچه ها، سلامت عابران پياده را تهديد مي کند و دليل اين نوع اتفاقات هم متفاوت است، ولي بي توجهي والدين و کم تجربگي رانندگان جوان که بعضا گواهي نامه نيز ندارند، در اين موضوع موثر است.
معبر فرعي آزادراه نيست
با اين حال سرهنگ « حميدرضا جعفري» رئيس پليس راهور استان خراسان رضوي نيز در پاسخ به سوال ما افزايش حوادث و تلفات انساني در تصادفات شهري را به دليل بي احتياطي دوجانبه مي داند و مي گويد: متاسفانه عده اي از رانندگان کوچه هاي کم عرض و معابر فرعي را با شريان هاي اصلي و حتي بزرگ راه ها اشتباه مي گيرند و با همان سرعتي که در خيابان هاي اصلي تردد مي کنند در کوچه ها هم خودرو را مي رانند، در حالي که در اين جا شرايط فرق مي کند و سرعت بايد تغيير کند.
وي با اشاره به اين که رانندگي با سرعت بالا نوعي رانندگي مخاطره آميز است، مي افزايد: برخي جوانان با سوءاستفاده از غفلت والدين با برداشتن سوئيچ خودرو اقدام به رانندگي با سرعت هاي زياد مي کنند و بعد از وقوع حادثه معلوم مي شود که آن ها اصلا گواهي نامه رانندگي ندارند و والدين آن ها هم در جريان موضوع نبوده اند.
اين مقام انتظامي مدعي است، بي احتياطي عابران هم دليل بالا بودن آمار حوادث در نقاط مسکوني و معابر فرعي است، در فصل تابستان کودکان و نوجوانان زيادي در کوچه ها سرگرم توپ بازي و بازي هستند و متاسفانه گاه والدين، اطفال ۳ يا ۴ ساله خود را هم در معابر رها مي کنند و از طرفي با سرعت بالاي خودروها چون قد کودکان کوتاه است، آسيب پذيري آن ها هم زياد است و زودتر از ناحيه سر دچار ضربه مي شوند و حتي در سرعت هاي کم خودرو هم اين افراد آسيب جدي مي بينند.
او با ارائه آماري مي گويد: در ۵ ماه اول سال جاري ۳ هزار مورد تخلف تجاوز از سرعت مجاز در معابر شهري استان اعمال قانون شده است.
سرهنگ «جعفري» رئيس پليس راهور خراسان رضوي مي افزايد: طي اين مدت ۲۰۰ فقره تصادف ناشي از تجاوز از سرعت مجاز در معابر شهري استان رخ داده که در مواردي منجر به فوت، جراحت و خسارت هاي مالي شده است.
سرعت گيرها
يک کارشناس مطالعات شهري در حوزه ترافيک و حمل و نقل نيز با ابراز نگراني از ناهنجاري سرعت بالاي وسايل نقليه در شريان هاي محلي به گزارشگر ما مي گويد: متاسفانه در خيلي از موارد، سرعت هاي سرسام آور که به فرهنگ افراد باز مي گردد، نوعي ناهنجاري محسوب و باعث ايجاد ترس و اضطراب و بي مبالاتي در جامعه و بين رانندگان مي شود و خطرات بعدي را به دنبال دارد.
مهندس «ميثم ضيائي» مي گويد: سرعت مجاز در معابر محلي ۳۰ کيلومتر در ساعت است و معابر محلي هم مسيرهايي است که مورد استفاده وسايل نقليه، دوچرخه و عابر پياده است و اولويت حرکت در آن به وسيله نقليه داده نشده است و به عبارتي معبري مشترک است که بايد مقررات و سرعت مجاز در آن رعايت شود، ولي واقعيات موجود چيز ديگري را بيان مي کند و الان در معابر فرعي و محلي ما سرعت هاي غيرمجاز بالاي ۳۰ کيلومتر، يعني ۷۰ يا ۸۰ و حتي بالاتر را ملاحظه مي کنيم.
وي با ابراز نگراني از ضعيف بودن «فرهنگ رانندگي» در ايران مي گويد: متاسفانه نحوه اعمال قانون در جامعه ما متخلف پرور است و جريمه هاي ريالي به تنهايي نمي تواند بازدارنده باشد.
اين کارشناس درباره راهکارهاي کنترل سرعت مي گويد: يکي از رويکردها براي آرام سازي ترافيک در دنيا که صرفا براي معابر محلي قابل استفاده است، ايجاد سرعت گير و سرعت کاه است که متداول ترين ابزار کاهنده سرعت هاي بالا در ايران است و براي معابر محلي و شرياني توصيه شده است.
با اين حال «ضيائي» مدعي است احداث سرعت گير در معابر شرياني کار صحيحي نيست، ولي اعتقاد دارد استفاده از اين سرعت گيرها تا حدودي به کاهش سرعت هاي زياد کمک کرده است و در برخي معابر فرعي و مقابل مدارس منجر به تامين امنيت دانش آموزان شده است.
وي از ديگر روش هاي کنترل سرعت بالاي خودروها در معابر اصلي را نصب صفحه نمايشگر سرعت در بزرگ راه ها و راه هاي درجه يک شهري مي داند و مي گويد: در اين مورد سرعت هر وسيله نقليه در خطي که حرکت مي کند، روي تابلو نمايش داده شده و جمله اي اخباري که وجدان راننده را درگير کند درج مي شود. به نظر اين اقدام بدون جريمه و جلوگيري، نوعي فرهنگ سازي است.
وي يکي از راهکارهاي قابل استفاده را در معابر فرعي - البته معابر مستقيم - ايجاد «پيچانه» و يا راه بند مشابه ايست بازرسي ها بيان مي کند و مي گويد: در اين شرايط راننده سعي مي کند از سرعت مجاز بالاتر نرود و به او يادآوري مي شود که حد مجاز سرعت ۳۰ کيلومتر است.
اين کارشناس حمل و نقل و ترافيک ايجاد محل حفاظت شده پارک و بهره گيري از روش هاي لرزاننده در سطح معابر را از ديگر راهکارهاي کاهش سرعت هاي بالا در معابر محلي مي داند و مي گويد: اصلي ترين برنامه براي کاهش سرعت هاي سرسام آور، روي آوردن به کار فرهنگي و فرهنگ سازي است، اگر چه بيش از ۵۰ درصد مردم خودشان قائل به رعايت قوانين هستند، اما بايد از ابزار و تبصره هاي قانوني موجود براي اقدامات پيش گيرانه و جلوگيري از حوادث استفاده کنيم؛ زيرا متاسفانه در خيلي از موارد سرعت هاي سرسام آور خانواده هاي زيادي را داغدار کرده است.
به هر حال تهديد آرامش روحي و رواني مردم به دليل بي احتياطي و رعايت نکردن سرعت مجاز در کوچه پس کوچه ها و خيابان هاي شهرها علاوه بر تخلف، نوعي هنجارشکني و بي احترامي به حقوق مردم است، همان طور که امروز با سرعت بالا سلامت افراد را تهديد مي کنيم، يقين بدانيم سلامت ما و خانواده ما نيز در معرض اين تهديد است. بياييد با رعايت قانون و احترام به مقررات، جامعه اي ايمن بسازيم و از رفاه و امنيت در آن لذت ببريم. | 
جنون سرعت در خيابان هاي فرعي، بازي با جان انسان ها
