 بي‌شك مهم‌ترين كاركرد تحصيلات عالي و طي دوره‌هاي مختلف آموزشي اعم از نظري يا عملي، ورود به حيطه‌اي گسترده‌تر با عنوان بازار كار و مقابله با چالش‌هاي مختلف فردي و اجتماعي در اين عرصه پررقابت است.
امروزه با پيشرفت فناوري و دگرگوني بافت سنتي جوامع، صنايع مختلف به عنوان شالوده اقتصاد جامعه، نگاهي متفاوت به مفهوم كار يا حرفه دارند و حتي تعابير و تعاريف متفاوت يا جديدي از نيروي حرفه‌اي ونقش او در شكوفايي اقتصاد ارائه مي‌كنند.
امكان تكميل درخواست‌هاي شغلي در سايت شركت‌هاي مختلف تجاري، استخدام آنلاين، مصاحبه‌هاي ويدئويي يا اينترنتي، دسترسي به تست‌هاي روان‌شناسي رايج براي مشاغل مختلف، همگي حاكي از وجود مطالباتي جديد در بازار كار، فشرده‌تر شدن رقابت براي ورود به اين بازار و نيز شكل‌گيري تعاريف جديدي از مسووليت‌هاي حرفه‌اي است كه دورنماي متفاوتي از بازار كار حتي در مقايسه با 2 دهه پيش براي فارغ‌التحصيلان مي‌آفريند.
در همين خصوص مشاوره حرفه‌اي، آموزش مهارت‌هاي لازم براي كاريابي در قرن 21 وحتي ارائه چشم اندازي از بازار مشاغل مختلف، امروزه، نقش مهمي‌در آموزش دانشگاهي پيش از فارغ‌التحصيلي دارد كه در بسياري از كشورهاي خارجي اين موضوع، به عهده بخش خدمات كاريابي و مشاوره در دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالي است.
از آنجا كه بازار كار در ايران طي چند سال اخير متاثر از بسياري از تغيير و تحولات بازار كار بين‌المللي بوده است، آموزش مهارت‌هاي لازم در زمينه كاريابي و بحث‌هايي از اين دست همچون شيوه تنظيم رزومه، آمادگي براي مصاحبه، اهداف شغلي، رضايت از حرفه، يافتن شغل مورد نظر و... نگاهي جهاني به بازار كار در همه ابعاد ميتواند كمك موثري براي كساني باشد كه سوداي ورود به اين عرصه‌ها را در سر دارند.
خودتان را بشناسيد
تصميم‌گيري براي شغل آينده، نخستين گام حرفه‌اي فارغ‌التحصيلان براي ورود به بازار كار است كه تا حد زيادي متاثر از علايق و استعدادهاي فرد جوياي كار، رشته تحصيلي او در دانشگاه، انتظارات او از شغل خويش و بسياري از فاكتورهاي ديگر است. اگر هنوز بر سر انتخاب حرفه‌اي كه برايتان مناسب است مردد هستيد، قطعا به زمان بيشتري براي شناخت خودتان نياز داريد و چنانچه تحصيلات عالي خود را شروع نكرده‌ايد، اما به چشم‌اندازهاي حرفه‌اي خود مي‌انديشيد بايد وقت بيشتري صرف مطالعه رشته‌هاي مختلف، بازار كار آنها، مشورت با ديگران و برآورد بودجه خود براي تحصيل كنيد.
يافتن يك شغل مناسب يا حتي تصميم‌گيري براي شغل آينده مانند هر فعاليت روزمره ديگري همچون تحصيل، نيازمند يك برنامه‌ريزي مناسب است و شناخت خويشتن يا به عبارتي بهتر، شناختي كه خودتان از خودتان (و نه ديگران از شما) داريد، گام اول در اين برنامه‌ريزي شغلي يا حرفه‌اي است. براي شناخت بهتر خودتان به علايق خود فكر كنيد و به تجارب لذت‌بخش خود از انجام كارهاي مختلف بينديشيد. طي 4 سال گذشته، از انجام چه نوع فعاليت‌هايي لذت برده‌ايد؟
مهارت‌ها، نقاط مثبت و علايق خود را بشناسيد و در يك كلام به آن چيزي فكر كنيد كه شما را بر سر ذوق مي‌آورد. هنگام در نظر گرفتن هر يك از اين فاكتورها به محدوديت‌ها و مزايا و معايبي فكر كنيد كه هر يك از اين فعاليت‌ها يا مشاغل براي شما ايجاب مي‌كنند؛ به عنوان مثال، محدوديت‌هايي نظير دور بودن از خانواده يا معايبي نظير شب كار بودن، سروكار داشتن با مواد شيميايي خاص، متحمل شدن شرايط جغرافيايي خاص، خطرآفرين بودن برخي مشاغل و... و سپس با در نظر گرفتن اين گونه عوامل، تواناييهاي خود را در نظر بگيريد.
اين توانايي‌ها مي‌توانند شامل تواناييهاي فردي يا توانايي‌‌هايي به لحاظ داشتن دانش فني، نظري يا عملي لازم براي كار باشند. اگر تحصيلات عالي خود را به پايان رسانده‌ايد به اين فكر كنيد كه آموخته‌هاي شما پاسخگوي نيازها و مسووليت‌هاي حرفه‌اي تان خواهد بود؟ اگر اينچنين نيست، بايد در چه نوع دوره‌هاي آمادگي لازم پيش از آغاز به كار شركت كنيد؟ كلاس‌هاي رايانه، گرافيك، مترجمي‌متون بازرگاني؟ شايد هم لازم باشد به سراغ تحصيلات عالي‌تر همچون كارشناسي ارشد (اگر مدرك كارشناسي داريد)، كارداني (اگر مدرك ديپلم داريد) و... برويد.
در حالت دوم، اگر هنوز در مرحله ورود به دانشگاه و انتخاب رشته هستيد با در نظر گرفتن فاكتورهاي ياد شده و با توجه به علايق و استعدادهاي خود به رشته تحصيلي مورد نظر خود بينديشيد و در مورد دانشگاه‌ها ومراكزي كه اين رشته را ارائه مي‌كنند با ديگران مشورت كنيد. آموزش بسياري از رشته‌ها به دانشگاه‌هاي خاص محدود نمي‌شود.
به عنوان مثال ممكن است تحصيل در يك مركز فني، حرفه‌اي يا يك مركز علمي كاربردي، تضميني بر موفقيت حرفه‌اي شما باشد، در صورتي كه تحصيل همان رشته در يك دانشگاه، كلاسيك و صرفا مبتني برآموزش نظري، راه آينده شما را هموار نكند.
در انتخاب نوع دانشگاه بر اساس بودجه مالي خود دقت كنيد. در كشورهايي مثل انگليس كه دانشجويان براي تحصيل دانشگاهي، متحمل وام‌هاي دانشجويي كلاني مي‌شوند بازپرداخت اين وام‌ها پس از فارغ‌التحصيلي دغدغه بزرگي است كه گاه مانع يافتن شغل دلخواه يا تحمل شرايط ناخواسته حرفه‌اي مي‌شوند. نكته ديگري كه بايد مد نظر قرار دهيد بازار بين‌المللي شغل مورد علاقه‌تان است.
به عنوان مثال، برخي مشاغل محدود به بازارهاي داخلي و محلي و برخي ديگر در همه كشورهاي دنيا مورد نياز هستند. همچنين ميزان نياز به فارغ‌التحصيلان برخي رشته‌ها در برخي كشورها محسوس‌تر و در كشورهاي ديگر كمتر است.
بنابر آمار رسمي‌اتحاديه استخدام‌كنندگان فارغ‌التحصيلان دانشگاهي در بريتانيا، استخدام از فارغ‌التحصيلان در سال 2008 در مقايسه با سال 2007 ،5/11 درصد افزايش داشته و اين به معناي رونق بازار كار بين‌المللي است، اما در عين حال نياز به فارغ‌التحصيلان جوياي كار در برخي مشاغل همچون ارتباطات و فناوري، اطلاع‌رساني و نيز مهندسي بيشتر و حقوق پرداختي در برخي مشاغل نظير كارهاي حقوقي وشركت‌هاي تجاري در زمينه نفت، مديران مالي و شركت‌هاي مشاوره افزون‌تر خواهد بود.
انتشار آماري از اين نوع ميتواند تا حدي چشم‌اندازي از آينده حرفه‌اي‌تان را نشان دهد در حكم مشاوري امين براي شما عمل كند. در شناخت بهتر خود و انتخاب حرفه مناسب مي‌توانيد از تست‌هاي مختلف روان‌شناسي موجود در اينترنت و يا كتاب‌هاي روان‌شناسي مرتبط با مشاغل مختلف كمك بگيريد و مهارت‌هاي خود را در حوزه‌هايي خاص همچون رياضيات و محاسبه، استدلال و... بهتر كشف كنيد.
از بسياري از اين گونه تست‌ها در مصاحبه‌هاي شغلي يا به هنگام گلچين نيروهاي حرفه‌اي براي مشاغل مختلف استفاده مي‌شود واز همين رو آشنايي با اين تست‌ها ميتواند مفيد واقع شود. علاوه بر آنچه گفته شد، مراكز مشاوره و كاريابي با هدف هدايت شما به شغل مورد نظرتان، يافتن استعدادها وعلايق حرفه‌اي‌تان يا حتي يافتن فرصت‌هاي مختلف شغلي وجود دارند كه بسياري از آنها خدمات خود را به صورت آنلاين، روي اينترنت ارائه مي‌كنند.
به عنوان مثال، شما با ورود به سايت اين‌گونه شركت‌ها و مراكز كاريابي، با انبوهي از شغل‌هاي مختلف مواجه خواهيد شد كه پس از انتخاب شغل مورد نظرتان و نيز پركردن فرم‌هايي در ارتباط با مشخصات فردي، تحصيلات و حقوق درخواستي‌شان، كارفرمايان مختلف به شما معرفي مي‌شوند و با آنها در ارتباط مستقيم قرار خواهيد گرفت.
تقريباً تمامي‌دانشگاه‌هاي خارجي، داراي دپارتمان يا بخش مشاوره و كاريابي هستند كه به دانشجويان يا فارغ‌التحصيلان خود خدمات اينچنيني و اغلب به صورت رايگان ارائه مي‌كنند.
براي يافتن شغل مورد نظر خود، همچنين مشاغل پاره‌وقت يا كارآموزي را نيز مد نظر قرار دهيد. در بسياري از مواقع، داشتن تجربه كاري كوتاه‌مدت يا بدون حقوق ميتواند به شما در يافتن شغل مورد نظرتان و نيز شناخت بهتر خودتان كمك كند تا پس از كسب اين تجربه نسبت به يافتن يك شغل مناسب با مزاياي خوب اقدام كنيد. در يافتن شغل مورد نظراين نكته‌هاي نهايي را هم مد نظر قرار دهيد:
1- از دوستان و خانواده كمك بگيريد. آنها مي‌توانند بيشترين آشنايي را به خصوصيات و تواناييهاي شما داشته باشند و به عنوان حامياني قابل اعتماد، شما را تشويق يا از انجام شغلي كه براي شما مناسب نيست منصرف كنند.
2- براي يافتن شغل و شناخت بهتر خودتان وقت صرف كنيد. انتظار نداشته باشيد ظرف چند روز يا چند هفته شغل مناسبتان را پيدا كنيد.
3- جستجوي خود را وسعت بخشيد. از وسايل مختلف ارتباط جمعي همچون رايانه و مراجعه به سايت‌هاي مختلف كاريابي بيشترين كمك را بگيريد.
4- منظم باشيد و فهرستي از همه مشاغلي كه براي داشتن آنها اقدام كرده‌ايد، افرادي كه با آنها صحبت كرده‌ايد يا پاسخي كه از آنها دريافت كرده‌ايد تهيه كنيد. با تهيه اين فهرست به نقاط ضعف خود به خاطر از دست دادن برخي مشاغل نظيرمصاحبه ضعيف، رزومه ناقص و... آشنا خواهيد شد.
5- بكوشيد با افرادي كه در شغل مورد نظر شما كار مي‌كنند آشنا شويد واز آنها براي استخدام، بالا بردن تواناييهاي حرفه‌اي و نيز تجربه‌آموزي كمك بگيريد.
در مقاله بعد با چگونگي يافتن فرصت‌هاي خالي شغلي، كارفرمايان جوياي كار و اقدامات اوليه براي استخدام آشنا خواهيد شد.
| 
تمرين خودشناسي پيش از ورود به بازار كار!!!
