اخبار داخلی فرهنگ و هنر مجموعه‌های طنز را دست کم نگیریم

يكشنبه 26 تير 1384

مجموعه‌های طنز را دست کم نگیریم

مینو فرشچی از جمله فیلمنامه‌نویسانی است که در ژانر طنز و کمدی، آثار قابل قبولی ارائه داده است.

مجموعه طنز "بدون شرح"، "باجناق‌ها" و فیلم "ازدواج به سبک ایرانی" از جمله آنها هستند با این فیلمنامه نویس درخصوص ویژگی‌های یک مجموعه طنز ایده‌‌آل و مشکلاتی که معمولابر سر راه این تولیدات قرار دارد، به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
* خانم فرشچی به عنوان نویسنده‌ای که در ژانر طنز نیز صاحب اثر هستید، بفرمایید طنز ایده‌آل شما واجد چه ویژگی‌هایی است؟
- من همیشه معتقد بوده‌ام که طنزی ایده‌آل و قابل توجه است که برای همیشه در خاطر مردم باقی بماند. متاسفانه در سینما و تلویزیون ما تولیدات طنز را دست کم می‌گیرند در حالی که یکی از تولیدات پرزحمت و جدی ما است. اتفاقا نتیجه همین جدی نگرفتن‌ها است که باعث می‌شود که کارها فراموش شود و در ذهن مخاطب نماند.
* بهترین نوع طنز را در کار کدام نویسنده یا کارگردان تلویزیون دیده‌اید؟ - مرضیه برومند.
*

	" خانم برومند با وسواس خیلی زیادی به طنز نگاه می‌کنند. تا وقتی که به طور صد درصد از حاصل کارش احساس رضایت نکند، آماده ضبط سکانس و حتی پلان بعد نمی‌شود... "

چرا؟
- خانم برومند با وسواس خیلی زیادی به طنز نگاه می‌کنند. تا وقتی که به طور صد درصد از حاصل کارش احساس رضایت نکند، آماده ضبط سکانس و حتی پلان بعد نمی‌شود. به همین جهت است که تمام کارهای خانم برومند ماندگار شده است. همچنین مجموعه‌های "آرایشگاه زیبا"، "هتل"، "خودرو تهران11" و "کارآگاه شمسی و دستیارش مادام" که کارهای شاخص برومند محسوب می‌شود. خانم برومند نه تنها دقت زیادی در کارگردانی دارد که روی فیلمنامه، صدابرداری، فیلمبرداری و... نیز حساس است.
* دقیقا نگفتید که چه معیارهایی برای شناخت یک طنز ایده‌آل دارید؟
- یک طنز ایده‌آل نباید با مسخره کردن چهره آدم‌ها کار خود را پیش ببرد .برخی از طنزها با مضحکه کردن چهره آدم‌ها قصد خنداندن مخاطبان را دارند، در حالی که انتخاب ظاهر آدم‌ها دست خودشان نیست و انجام این کار کفر است؛ مسخره کردن خدا است. این افراد به جای این که روی قصه کارکنند، تلاش خود را صرف مسائل بیهوده می‌کنند.
* با این توصیف ضعف تولیدات طنز سیما را در چه مواردی می‌بینید؟
- متاسفانه در چند سال اخیر ما شاهد بودیم که برخی از مجموعه‌های طنز با انجام حرکات ناشایست قصد خنداندن تماشاگران را داشتند و این مسئله در مابقی مجموعه‌های طنز نیز تکرار شده است، حتی برخی از این تکه کلام‌ها سر زبان بچه‌ها یا بزرگترها افتاده است که متاسفانه پیامد‌های بدی روی فرهنگ ما داشته است.
* به نظر شما چه طنزی با فرهنگ ما همخوانی بیشتری دارد؟
- ما در فرهنگ خودمان مثل‌های "عبید زاکانی" را داریم که می‌توانیم از این مثل‌ها استفاده بهینه داشته باشیم و کارهای طنز مناسبی بسازیم. ما طنزهای مختلفی همچون طنز تولیدی و روتین داریم. مهم نیست که کدام یک از این

	" ما در فرهنگ خودمان مثل‌های "عبید زاکانی" را داریم که می‌توانیم از این مثل‌ها استفاده بهینه داشته باشیم و کارهای طنز مناسبی بسازیم. ما طنزهای مختلفی همچون طنز تولیدی و روتین داریم... "

نوع طنزها ساخته شود، بلکه مهم این است که این طنز به شکلک در آوردن و مسخره بازی منجر نشود و به قصه عمیق نگاه شود. هرکدام از این طنزها می‌توانند در ارائه پیام موفق باشند به شرط آن که توانسته باشند طنز را به صورت مناسب ارائه کنند. از سوی دیگر باید اشاره کنم که من طنز موقعیت را بیشتر از طنز کلامی دوست دارم، چرا که طنز کلامی در یک لحظه منجر به خندیدن می‌شود، ولی طنز موقعیت به یاد ماندنی است.
* راجع به الگو گرفتن از برنامه‌های طنز شبکه‌های خارجی چه نظری دارید؟
- نباید تقلید صرف باشد. این تقلید باید با خلاقیت همراه باشد. ما در خیلی از برنامه‌ها از برنامه شبکه‌های خارجی تقلید می‌کنیم، در طنز هم می‌توانیم این کار را انجام دهیم، ولی به شرط آن که این تقلید با چاشنی خلاقیت باشد. در واقع خط اصلی داستان را بگیریم و بعد آن را ایرانی کنیم. به عنوان نمونه وقتی دختری را به زور شوهر می‌دهند. از این مسئله می‌توان موقعیت‌های مختلف طنز را خلق کرد. بنابراین می‌توان از این نگاه‌ها خط اصلی را گرفت.
* کاراکترهای مجموعه‌های طنز تلویزیون را چطور می‌بینید؟
- برخی از مواقع برای بازیگرانی که در مجموعه‌های طنز بازی می‌کنند، تکنیک حرف اول را نمی‌زند، بلکه شیرین بودن کاراکتر برای تماشاگر مهم است. از این شخصیت‌ها بدون این که تعریف خاصی شود، کار بازیگران را جذاب می‌کند و مردم نیز می‌پسندند و ماندگار می‌شود.
* به نظر شما هریک از شبکه‌های تلویزیون به چه میزان به تولیدات طنز نیاز دارند؟
- ما با داشتن فیلمنامه نویسان و کارگردانان درجه یک، همچنان تک به تک کار می‌کنیم و در مجموع یک برنامه ریزی کلی نداریم که با همفکری یکدیگر کار مطلوبی را ارائه دهیم. البته باید اشاره کنم که صدا و سیما نیز در این راستا برنامه ریزی منظم و دقیقی نداشته است، اگر چه در این سال‌ها طنزهای بسیاری از شبکه‌های مختلف پخش شده است، ولی پشت این برنامه‌های

	" نباید تقلید صرف باشد. این تقلید باید با خلاقیت همراه باشد. ما در خیلی از برنامه‌ها از برنامه شبکه‌های خارجی تقلید می‌کنیم، در طنز هم می‌توانیم این کار را انجام دهیم، ولی به شرط آن که این تقلید با چاشنی خلاقیت باشد... "

طنز برنامه ریزی مناسبی وجود نداشته است.
* یعنی هر ضعفی که در این تولیدات دیده می‌شود، ناشی از عدم برنامه‌ریزی است؟
- البته قصد ندارم صدا و سیما را متهم کنم، چرا که می‌دانم برنامه ریزی برای چنین کارهایی خیلی مشکل است، ولی ما در بیشتر مواقع شاهد هستیم که چند کانال تلویزیونی همزمان مجموعه‌های طنز را نشان می‌دهند و تمام این برنامه‌ها با هم تداخل می‌کند و اکثر شبکه‌ها خود را درگیر مجموعه‌های طنز می‌کنند، حتی نوبت یکدیگر را رعایت نمی‌کنند. از سوی دیگرنیز در برخی از مواقع حتی یک مجموعه طنز هم پخش نمی شود.
* تمامی این موارد که ناشی از عدم برنامه‌ریزی مناسسب است؟!
- متاسفانه ما هرازگاهی شاهد هجوم برنامه‌های طنز هستیم و این درست نیست. در واقع علت اصلی این مسائل به عدم برنامه ریزی دقیق از سوی مسئولان برمی گردد. به عنوان نمونه اگر ما بیش از اندازه مواد غذایی داشته باشیم، این موادغذایی نه تنها فاسد می‌شود، بلکه تاثیری هم نخواهد داشت. ما اگر برنامه ریزی خود را از جزئی ترین مسائل شروع کنیم، مسلماً به مشکلی بر نمی خوریم.
* چه باید کرد؟
- هر شبکه باید سعی کند به اندازه نیاز مخاطبان مجموعه‌های طنز را پخش کند و پشت هر برنامه‌ای یک فکر درست قرار بگیرد. در کل عرضه و تقاضا باید یکی شود، نه این که یکی بر دیگری احاطه داشته باشد.
*متاسفانه گروه‌های فیلم و سریال شبکه‌های مختلف سیما کمتر در پی رسیدن به یک برنامه هماهنگ هستند؟
- با عدم عدم هماهنگی شبکه‌ها نه تنها باعث تقویت مجموعه‌های طنز نمی شود، ولی به یکدیگر ضربه می‌زند و اگر قرار است موضوعی در قالب طنز به مردم نشان داده شود، عمل عکس را خواهد داشت. ما برای ساخت تولیدات طنز باید از یک سال قبل برنامه ریزی کنیم. حتی علت موفقیت شبکه‌های خارجی این است که تولید برای برنامه هایشان یک برنامه ریزی طولانی مدت خواهند داشت، به همین دلیل برنامه‌ها تداخل پیدا نمی کند و تمام برنامه‌ها سر ساعت پخش می‌شود. در حالی که در ایران این طور نیست و به غیر از اخبار و اذان که سر ساعت پخش می‌شوند، مابقی برنامه‌ها این طور نیست. درواقع این مشکل ناشی از تصمیم گیری‌های روزانه است.